Những mánh ăn chặn của cây xăng

Đầu tháng 12, người tiêu dùng TP HCM hoang mang trước 11 địa điểm bán xăng gian lận được Chi cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng thành phố công bố, nhiều nơi chỉ số octan của xăng A92 chỉ nhỉnh hơn xăng A83. Đây là hình thức pha xăng gian lận diễn ra phổ biến lâu nay, có thể được thực hiện ở hai khâu: cây xăng và vận chuyển bằng xe bồn.

"Nhiều điểm bán xăng đổ trực tiếp xăng A83 vào bồn 92, người mua khó phân biệt dù hai loại xăng này có màu khác nhau", một chủ cây xăng ở quận 8 cho biết.

Đợt kiểm tra của cơ quan chức năng với điểm kinh doanh xăng Trường Anh ở quận 12 mới đây cho thấy trong bồn A92 của cây xăng này tồn 1.300 lít, mẫu kiểm tra cho thấy chỉ số octan chỉ đạt 83,4. Chủ doanh nghiệp từ chối cho biết lý do mà chỉ thừa nhận đã hủy toàn bộ số hàng sai phạm trên và bơm vào loại xăng đúng chất lượng.

Xe bồn vận chuyển hàng cũng tạo ra nhiều cơ hội để giới "ăn xăng" kiếm lời. "Chúng tôi đã từng theo dõi xe bồn chở xăng, đang chạy bất chợt xe rẽ vào nhà nào đó rồi kéo sập cửa đến khoảng một tiếng đồng hồ mới ra. Thời gian ấy đủ để họ rút bớt xăng trên xe", một nhân viên kinh doanh xăng dầu tại TP HCM nói.

Theo nhân viên này, có nhiều cách để lái xe bồn ăn chặn xăng. Để rút bớt nhiên liệu, nhà xe còn làm hầm phụ trong bồn xăng. Thông thường bồn xăng được thiết kế với các bồn nhỏ có vách ngăn, khoảng trống ở các vách ngăn để giảm áp lực cho xăng khi lưu thông trên đường.

"Chính khoảng trắng giữa các vách ngăn, tài xế sẽ khoan để tạo kẽ hở rút trộm xăng xuống hầm phụ. Cách này sau đó bị phát hiện nên nhiều chủ xe đã tháo hẳn niêm chì ở nắp bồn để rút xăng, sau đó bơm xăng kém chất lượng vào bù lại", nhân viên kinh doanh xăng dầu cho biết.

Ông Đặng Vinh Sang, Tổng giám đốc Sài Gòn Petro cho rằng không loại trừ khả năng xe bồn làm giả niêm chì để ăn cắp xăng. Hiện việc làm giả này rất tinh vi, kể cả các thông số ghi trên niêm chì cũng có thể nhái y như thật.

"Niêm chì do các công ty đầu mối làm để đảm bảo xăng không bị rút trên đường vận chuyển. Nhưng hiện nay, không đơn vị nào dám chắc niêm chì của mình không bị làm giả", đại diện một công ty đầu mối cung cấp xăng dầu tại TP HCM khẳng định.

Như vậy, khi xuống hàng ở các cây xăng, xăng dầu có được đảm bảo đúng chất lượng hay không là một dấu hỏi lớn. Ngay cả các điểm kinh doanh xăng dầu cũng không có cách nào biết được xăng đã bị pha hay chưa.

Gian lận xăng dầu ngày một gia tăng. Ảnh: Kiên Cường

Ngoài pha xăng, chiêu gian lận được giới kinh doanh xăng dầu dùng chủ yếu là dùng chip điện tử để thay đổi chỉ số trên trụ bơm. Nhiều vụ đã bị phanh phui mà điển hình nhất là vào cuối tháng 7 năm ngoái, Hà Nội phát hiện một cây xăng ăn gian tới 1.200 đồng mỗi lít.

Cây xăng của doanh nghiệp tư nhân Hoàng Xuân Lộc sử dụng hệ thống chip được đấu nối bằng dây dẫn chôn ngầm dưới mặt đất, dẫn vào phòng điều hành phía trong cây xăng. Cứ 10 lít xăng bán ra, người mua bị hụt đi 0,75 lít. Mỗi lít xăng, khách hàng bị móc túi khoảng 1.200 đồng.

Trung bình mỗi tháng cây xăng này thu lợi bất chính 120 triệu đồng. Cách gắn chip điện tử nay diễn ra từ nhiều năm nay và đây là cách tinh vi nhất để có thể móc túi khách hàng một cách dễ dàng.

Tại TP HCM, cuối tháng 7 năm 2009, cơ quan chức năng cũng phát hiện 6 cây xăng gian lận, các cột bơm của những cửa hàng có sai số cột đo ở mức 0,55-0,8% trong khi quy định là 0,5%. Cũng liên quan đến hình thức gian lận này, tháng 10/2008, TP HCM cũng rút giấy phép 11 cây xăng.

Bên cạnh 2 hình thức phổ biến trên thì có kiểu "thủ công" khác là găm hàng chờ tăng giá. Chiêu hàng thường được các đại lý dùng trong những lúc có thông tin xăng sắp lên giá.

Trong thời điểm tháng 2-3-4 năm nay, thông tin xăng sắp lên giá được tuyên truyền rộng rãi khiến giới kinh doanh nhiên liệu này dùng mọi cách để hạn chế bán hàng cho người dân.

Từ ngày 9/2 đến 18/2, quản lý thị trường TP HCM đã lập biên bản 20 cửa hàng, trạm xăng dầu trên 9 quận huyện được rà soát đã không bán hoặc bán với số lượng cắt giảm, với nhiều lý do: không còn xăng do chưa nhận được hàng của bên cung cấp, đang sửa trụ bơm, bị cúp điện.

Cuối tháng 4, đầu tháng 5, hiện tượng găm hàng lại tiếp tục tái diễn và lan rộng ở nhiều nơi như Nam Định, Lâm Đồng, Đồng Nai... các cây xăng chỉ bán nhỏ giọt với mỗi lần không qua 20.000 đồng.

Trước những chiêu gian xăng dầu như hiện nay, theo các chuyên gia thì có nhiều nguyên nhân nhưng chính yếu nhất vẫn là do việc quản lý lỏng lẻo, buông lỏng chất lượng trong việc kinh doanh mặt hàng đặc thù này.

"Một điểm kinh doanh xăng hiện nay lấy hàng từ nhiều đơn vị cung cấp, rất khó để chúng tôi quản lý. Đơn vị cung cấp thì không thể tự đi kiểm tra mẫu các cây xăng. Thậm chí khi phát hiện vi phạm, cũng chỉ nhắc nhở vì nếu mình phạt nặng thì họ sẽ bỏ và chuyển sang làm đại lý của đầu mối khác ngay", đại diện một nhà cung cấp tại TP HCM phân tích.

Mặt khác hiện nay, với việc vận chuyển, bên cạnh xe bồn của các công ty, còn có một lực lượng xe bồn chuyên đi chở thuê, chính các đối tượng này cũng không được "ngó ngàng" nên hầu như ngoài tầm kiểm soát.

Trong cuộc họp ngày 2/12, lãnh đạo TP HCM đã yêu cầu xử lý nghiêm các đơn vị vi phạm, kiến nghị Chính phủ xử phạt tăng gấp nhiều lần so với quy định để răn đe.

Kiên Cường