THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN XÃ TRƯỜNG TÂY

​

Vai trò, vị trí của người đại biểu Hội đồng nhân dân là rất quan trọng, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 đã quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu HĐND "Đại biểu Hội đồng nhân dân là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương, gương mẫu chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật và tham gia vào việc quản lý nhà nước"; "Đại biểu HĐND phải liên hệ chặt chẽ với cử tri ở đơn vị bầu ra mình, chịu sự giám sát của cử tri, có trách nhiệm thu thập và phản ánh trung thực ý kiến, nguyện vọng, kiến nghị của cử tri với HĐND và các cơ quan nhà nước ở địa phương"

Nhiệm kỳ 2016 - 2021, cơ cấu đại biểu HĐND xã Trường Tây đã có những thay đổi tích cực theo hướng vừa đảm bảo cơ cấu thành phần, vừa coi trọng tiêu chuẩn đại biểu, qua đó từng bước nâng cao chất lượng của người đại biểu HĐND. Đa số đại biểu đều có trình độ học vấn, trình độ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, số đại biểu tái cử, có kinh nghiệm hoạt động tăng hơn so với nhiệm kỳ trước. Đầu nhiệm kỳ, HĐND xã Trường Tây có 33 đại biểu (trong đó có 01 đại biểu chuyên trách là chức danh Phó chủ tịch), sinh hoạt tại các cơ quan của xã và các ấp trên địa bàn.  

Đại biểu Hội đồng nhân dân xã đều là những người gương mẫu chấp hành tốt chính sách, pháp luật Nhà nước. Đối với đại biểu là cán bộ đảng viên, cán bộ, Công chức Nhà nước, không phát hiện có trường hợp nào vi phạm Quy định về những điều cán bộ, công chức Nhà nước, đảng viên không được làm. Công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật, Nghị quyết Hội đồng nhân dân xã được các đại biểu thực hiện chủ yếu thông qua các hội nghị tiếp xúc cử tri, cơ quan, đơn vị nơi đại biểu công tác hoặc làm việc và sinh hoạt tổ dân cư tự quản.

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND xã Trường Tây đã tổ chức 7 kỳ họp (trong đó có 05 kỳ theo luật định), ban hành 21 nghị quyết. Tổng số đại biểu HĐND có mặt là 219/225 lượt đại biểu, đạt 97,33%. Đại biểu tham gia thảo luận trên hội trường là 109/225 lượt đại biểu, đạt 48,44%; đại biểu gửi phiếu chất vấn tại kỳ họp và giữa hai kỳ họp đến Thường trực Hội đồng nhân dân xã có 15 phiếu. Các ý kiến chất vấn trên tập trung các vấn đề bức xúc và nổi cộm trên địa bàn xã. Thường trực HĐND xã đã có giải pháp để đổi mới trong hoạt động của đại biểu nhằm nâng cao trách nhiệm của các đại biểu HĐND trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ như: Tạo mọi điều kiện để đại biểu HĐND xã nắm bắt tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương về những vấn đề cử tri, xã hội quan tâm trước kỳ họp HĐND xã, qua đó giúp cho đại biểu HĐND xã nắm bắt được nhiều thông tin, đồng thời giúp cho HĐND xã chuẩn bị và tổ chức kỳ họp được tốt hơn. 

Hoạt động của các đại biểu HĐND xã từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã cơ bản thực hiện đúng theo nhiệm vụ theo quy định, đóng góp tích cực vào thành công của các kỳ họp HĐND xã. Điển hình là việc phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam xã tổ chức tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi Thường trực HĐND xã tổng hợp chuyển đến các cơ quan có liên quan giải quyết và trả lời cử tri tại kỳ họp HĐND xã; phối hợp với UBND xã giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri theo phân cấp; đặc biệt đại biểu HĐND xã phối hợp với Thường trực HĐND xã mời lãnh đạo UBND xã và các ngành có liên quan trực tiếp giải quyết các ý kiến, kiến nghị cử tri đặt ra trên địa bàn, qua đó tạo được niềm tin của cử tri với Đảng, Nhà nước.

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu HĐND xã đã nêu cao tinh thần trách nhiệm là người đại diện của nhân dân, tích cực học tập, nghiên cứu, đổi mới phương pháp làm việc, không ngừng nâng cao kỹ năng hoạt động để hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao. Tham gia tích cực vào việc cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Pháp luật của Nhà nước, ra quyết định đúng, trúng. Đã phát huy vai trò tích cực của mình trong hoạt động giám sát, qua đó nhiều đại biểu đã phát hiện những vấn đề nổi cộm, bức xúc ở địa phương, từ đó có ý kiến chất vấn với các cơ quan liên quan hoặc kiến nghị với Thường trực HĐND để tổ chức các đoàn giám sát, nhằm làm rõ trách nhiệm và đề xuất các giải pháp khắc phục. Nhiều đại biểu đã kiên trì đeo bám vấn đề đã chất vấn, kiến nghị đến khi có kết quả, thể hiện rõ trách nhiệm, bản lĩnh, tâm huyết trong hoạt động dân cử. 

Trong những năm qua, với vai trò là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, HĐND xã đã có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; trong đó phải kể đến những đóng góp to lớn của các đại biểu HĐND. 

Cùng với những kết quả tích cực như trên, cũng cần nhìn nhận khách quan hoạt động của đại biểu HĐND xã vẫn còn một số bất cập, hạn chế nhất định, đó là: Phần lớn đại biểu trong hoạt động chưa dành được nhiều thời gian cho hoạt động của cơ quan dân cử (theo Luật là 1/3 thời gian). Hơn nữa, một số đại biểu còn giữ cương vị lãnh đạo trong hệ thống cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương nên phần nào cũng khiêm nhường; Vẫn còn số ít đại biểu vắng mặt (có lý do) tại các kỳ họp HĐND xã. Từ đó ảnh hưởng đến chất lượng của kỳ họp; Đa số đại biểu HĐND chưa mạnh dạn trong thảo luận cũng như chưa có ý kiến chất vấn đối với UBND xã và các ngành trực thuộc UBND tại các kỳ họp; Tình trạng né tránh, ngại va chạm của đại biểu HĐND trong hoạt động giám sát, thẩm tra, chất vấn ... chưa được khắc phục. Vẫn còn đại biểu HĐND vắng mặt tại các buổi tiếp xúc cử tri, có đại biểu chưa thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nghị quyết của HĐND cho cử tri.

Những tồn tại hạn chế trên do nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là những nguyên nhân cơ bản sau: Trước hết do lĩnh vực hoạt động của HĐND rất rộng, đòi hỏi đại biểu phải có kiến thức tổng quát và kinh nghiệm thực tiễn. Trong khi đó, trình độ năng lực của đại biểu HĐND có giới hạn; Công tác đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao kỹ năng hoạt động cho đại biểu còn nhiều hạn chế; chưa mở được các lớp tập huấn chuyên sâu về kỷ năng hoạt động cho đại biểu HĐND… Vì vậy, trình độ, kỹ năng hoạt động của một số đại biểu chưa đáp ứng yêu cầu; Đa số đại biểu hoạt động có hạn, lại nể nang, né tránh nên ít khi phản biện, chất vấn để làm rõ trách nhiệm của cá nhân, đơn vị liên quan; Một số đại biểu được bầu theo cơ cấu ít có điều kiện tiếp cận, cập nhật thông tin nên ý kiến tại diễn đàn kỳ họp ít chất lượng, những đại biểu hoạt động kém hiệu quả cũng không bị phê bình, chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước cử tri. Việc thực hiện chức năng giám sát của đại biểu cũng còn hạn chế do thiếu các chế tài cụ thể và đủ mạnh để bảo đảm các kết luận, kiến ghị sau giám sát được các cơ quan chức năng liên quan thực hiện nghiêm túc.

Trên cơ sở thực tiễn hoạt động, Thường trực HĐND xã Trường Tây rút ra một số kinh nghiệm và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đại biểu HĐND góp phần tích cực nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND xã, cụ thể như sau:

Một là, Nhằm đảm bảo cho cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương có một cơ cấu hợp lý, coi trọng tiêu chuẩn và chất lượng đại biểu, tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách; giảm các đại biểu thuộc cơ quan chuyên môn thuộc UBND xã, tăng cơ cấu đại biểu là thành viên MTTQ và các tổ chức đoàn thể.

Hai là, đại biểu HĐND kiêm nhiệm phải dành 1/3 thời gian cho hoạt động của người đại biểu HĐND (theo Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015); đồng thời, phải có chế tài xử lý đối với đại biểu hoạt động kém hiệu quả, khen thưởng kịp thời những đại biểu có thành tích trong hoạt động của HĐND. 

Ba là, Tăng cường cung cấp thông tin, kiến thức cho đại biểu HĐND xã. Từ đó các đại biểu tự học hỏi để nâng cao kiến thức, kỹ năng cần thiết cho hoạt động, nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ của người đại biểu HĐND. 

Bốn là, Đại biểu HĐND phải đề cao tinh thần trách nhiệm theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Tích cực tham gia các hoạt động của HĐND, nhất là việc tham gia vào hoạt động kỳ họp của HĐND xã; đại biểu HĐND phải dành thời gian nghiên cứu tài liệu kỳ họp HĐND để có những đóng góp cho việc thực hiện chức năng quyết định tại kỳ họp của HĐND, đảm bảo đúng pháp luật, phù hợp với thực tiễn của địa phương; đồng thời tích cực tham gia các hoạt động giám sát của HĐND, hoạt động tiếp xúc cử tri.

Năm là, Thường xuyên chú trọng công tác tập huấn bồi dưỡng nâng cao kỹ năng hoạt động cho đại biểu như: Kỹ năng hoạt động giám sát, tiếp xúc cử tri, kỹ năng xem xét ban hành các văn bản quy phạm pháp luật. Tăng cường tổ chức các hội nghị, hội thảo trao đổi kinh nghiệm hoạt động của đại biểu, cung cấp đầy đủ các thông tin cần thiết giúp đại biểu thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn đã quy định./.

LINH VŨ